Op de geboortedag van prinses Juliana, 30 april 1909, werd in Valkenswaard de voetbalvereniging Juliana opgericht. De eerste wedstrijd van deze “Juliana Valkenswaard” werd gespeeld tegen Achel. Het Achelse elftal heette toen “Klein Maar Dapper” en won de wedstrijd met een droge 0-5. In 1912 trad de club toe tot de B.V.B. de Brabantse Voetbalbond. De naam Juliana werd veranderd in De Valk om een doublure te voorkomen. De clubkleuren zijn: een geel/zwart geblokt shirt, een witte broek en gele kousen.
De stad Valkenswaard was gelegen op de trekroute van de Slechtvalk, destijds een belangrijk centrum voor de valkenvangst. Eenmaal afgericht werden de roofvogels verkocht in heel Europa en deze handel leverde de stad een grote naam en rijkdom. In de 17e 18e en 19e eeuw waren de plaatselijke valkeniers werkzaam aan bijna alle Europese vorstenhoven. Daar waar de valkenjacht een geliefd tijdverdrijf was. Tegenwoordig heeft de valkerij een bescheidde omvang. Ze worden nog steeds afgericht maar nu meer voor overlastbestrijding van bijvoorbeeld meeuwen en kraaien.
Bij het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog kwam een enorme vluchtelingenstroom vanuit België naar Noord-Brabant op gang. Nederland was neutraal en ongeveer een miljoen Belgen sloegen op de vlucht naar o.a. het veilige Brabant. De Nederlandse regering verspreidde de vluchtelingen zoveel mogelijk over heel Nederland.
Wisselend succes tussen de 1e en 2e wereldoorlog
In verband met de oorlog vindt er een aangepaste/nood competitie plaats. De Valk speelt in de 1e klasse maar moet aan het eind van de oorlog zich terugtrekken uit de competitie vanwege de grote malaise. Na 1918 komt het competitievoetbal weer moeizaam op gang. De Valk moet opnieuw ingedeeld worden en behaalt het afdelingskampioenschap bij de Brabantsche bond. De vereniging stap over naar de landelijke bond en speelt met ingang van 1919/1920 in de zuidelijke 2e klasse. Na een periode van gewenning piekt de club en werd het in 1923/1924 kampioen. In de nacompetitie met Roosendaal, Roermond en Middelburg zijn de Valkenburgers de sterkste.
Maar vooral de finalewedstrijd tegen Roosendaal krijgt een lange nasleep. Bij een 3-0 voorsprong staakt de referee, daar het terrein door een enorme regenbui onbespeelbaar werd. Roosendaal besluit niet meer terug te keren met als reden dat zij protest aantekent tegen de scheidsrechter. Het zou een maand duren eer de voetbalbond een besluit neemt. Roosendaal werd beboet en het restant van 22 minuten met de stand van 3-0 moet op zondag 6 juli worden uitgespeeld. De Valk – Roosendaal eindigt in 5-0 en nu kan officieel de vlag uitgehangen worden. Aanhangers van de club verstevigen dat jaar de onderlinge band met de oprichting van de supportersvereniging De Valk. Hoewel er nog geen regelement is gaat de voorzittershamer alvast naar H. Tweeuwkens. Het gebeuren vind plaats in het café van G van Nunen die als penningmeester wordt aangesteld.
Vrijwel vanaf de oprichting speelt De Valk op een terrein aan de Leenderweg en komt het in het seizoen 1924/1925 voor het eerst op het hoogste regionale niveau uit van de 1e klasse. Daarin eindigt het op een meer dan verdienstelijke vijfde plek tussen diverse gerenommeerde teams als PSV, MVV en Willem II. Een periode later krijgt de selectie een terugslag en in 1925/1926 degradeert de vereniging.
Wit en een verzorger. FOTO: Heemkundekring Weerderheem
Er wordt inmiddels hard gewerkt aan een nieuwe accommodatie en in 1929 krijgt het sportpark aan de Leenderweg ook een hoofdtribune met 900 plaatsen. Dit is ook het jaar dat de competitielengte tot einde juli duurde. De Valk werd kampioen en kon in promotie duels de1e klasse kers consumeren maar moest afrekenen met Staatsmijn Emma, Vlissingen en Wilhelmina en dat lukte maar deels. De elftallen eindigden gelijk en er moest er nu halve competitie worden afgerond. Hierin ging het echter mis en stond het na een lang seizoen alsnog met lege handen en behield het Bossche Wilhelmina het 1e klasseschap.
Het zou in het totaal vijf jaar duren eer De Valk voor het seizoen 1930/1931 terugkeert naar de hoogste landelijke 1e klasse. Het is op 2e pinksterdag 1930 dat De Valk de concurrent Bleijerheide met 1-0 verslaat door een doelpunt van Bertje Wijnen. Tot aan 1932 zijn de sportieve prestaties van De Valk zeer variabel. In het seizoen 1931/1932 moet de geel/zwarte formatie opnieuw degradatie wedstrijden spelen nu tegen BVV en Bleijerheide die het uiteindelijk verliest.
Daarna is de 2e klasse voor vele jaren de plaats waar binnen, de club haar wedstrijden speelt. Unieke videobeelden uit het seizoen 1937/1938. De wedstrijd De Valk- ESV.
1940-1945: De 2e Wereldoorlog.
Door de mobilisatie organiseert de KNVB voor het seizoen 1939/1940 een noodcompetitie. Als de Duitsers in mei 1940 ons land binnenvallen, wordt die noodcompetitie gestaakt. Tijdens de oorlog wordt er wel gevoetbald. De Duitsers verbieden de confessionele bonden en verplichten alle clubs te spelen in de competitie van de NVB, waar de K van Koninklijke moest worden verwijderd. Ook in de hectische jaren 1944/1945 wordt er niet in competitieverband gevoetbald. Deels omdat de bevrijders de zuidelijke Nederlanden hadden bereikt en de Duitsers zich fel bleven verzetten, maar ook door de hongerwinter.
1944: Gevechten aan de rand van Valkenswaard.
Ineens komt de oorlog heel dichtbij in Brabant, als op zondagmiddag 17 september 1944 Amerikaanse parachutisten vechten voor de bruggen bij Veghel, Son en Grave.Een een enorm grondleger stond klaar voor de grote aanval richting Valkenswaard. Meer dan driehonderd Britse kanonnen openen het vuur op de Duitsers die zich ten zuiden van Valkenswaard, langs de weg hebben ingegraven. Het bombardement is zwaar. Tegen de avond bereiken de Britse troepen de rand van Valkenswaard. Rond acht uur zijn ze door het dorp en staan ze aan de noordkant. In het postkantoor vestigen ze hun hoofdkwartier. Ze besluiten voor de avond en nacht halt te houden. Dag 1 van Market Garden zit er op. De eerste Brabanders zijn bevrijd, maar het is nog lang geen vrede. Het De Valk-complex aan de Leenderweg is door de Engelse bevrijders in gebruik tot in april 1945.
Op Voetbalmonument.nl staan leden van de voetbalvereniging vermeld die omgekomen zijn onder de Duitse tirannie, daarbij staat de naam Ignacz Klein. Hij werd op 14 april 1897 geboren te Piliscsaba, een dorp nabij Boedapest in Hongarije en kwam rond 1921 naar Nederland waar hij zich vanaf 1924 als trainer meer dan verdienstelijk heeft gemaakt voor de verenigingen De Valk, PSV Eindhoven, Helmondia uit Helmond en Bladella uit Bladel. Waarom Ignacx Klein met zijn familie naar Nederland kwam en hoe het noodlot hen op 31 januari 1943 te Auschwitz zou treffen valt uitgebreidt te lezen op de site van Brabants erfgoed. Op 21 november 2023 is er op het voetbalcomplex tijdens een herdenkings bijeenkomst aan de Bosstraat te Valkenswaard een Stolperstein geplaatst ter nagedachtenis aan hem en zijn familie.
De sigarenindustrie sponsort de sport.
De club bestond bij de gratie van de sigarenindustrie in Valkenswaard. Er waren in 1935, 15 sigarenfabrieken en 22 kleine bedrijven. Het inwoners aantal is 10.000 en daarvan werkten er 2900 in de tabaksindustrie. Deze cijfers laten de opkomst van de sigarenindustrie zien en dat bijna 1/3 van de totale Valkenswaardse bevolking hierin werkzaam is geweest. Hofnar steunde de vereniging waar in het eerste elftal vijf sigarenmakers speelden.
Na 1950 liep het aantal fabrikanten sterk terug en bleven gekende merken zoals Willem II en Hofnar over. De fabrikant Willem II stak geld in, die andere plaatselijke vereniging, de katholieke amateurclub RKSV Valkenswaard. Tussen deze twee voetbalclubs bestond een jarenlange sportieve rivaliteit maar ook een sociaal/maatschappelijke geschil. Het werd katholieken toch vooral afgeraden, om in het dagelijks leven om te gaan met niet religieuzen. Zo werden boodschappen gehaald bij geloofsgenoten en niet bij die goddelozen. Dit was ook een landelijk verschijnsel.
Betaald voetbal in Valkenswaard.
In het voorjaar van 1955 werd De Valk weer kampioen van de 2e klasse zuid. Het was weken lang stuivertje wisselen aan de top, tot en met de allerlaatste speeldag. Op zondag 15 maart werd de beslissende wedstrijd uit bij Helmond met 1-2 gewonnen. Nu volgt wel promotie naar de 1e klasse maar besluit het bestuur om zich in te schrijven bij de KNVB voor het betaald voetbal. De Valk krijgt een licentie en maakt, net als 80 andere verenigingen de overstap en wordt semiprofessioneel.
De spelers van De Valk zullen gaan voetballen voor een minimaal contract. Ze ontvingen jaarlijks een vergoeding van zeshonderd gulden. Op 11 september start voor De Valk het grote avontuur met een thuiswedstrijd tegen het gerenommeerde Velocitas uit Groningen dat met 3-2 werd verslagen. Het eerste profdoelpunt kwam van de voet van Jo de Leest. In het eerste jaar, het seizoen 1955/1956 , weet De Valk zich met een fraaie middenpositie op het nippertje net niet te plaatsen voor de 1e divisie. Van de tien overwinningen dat jaar werden er zeven thuis behaalt onder andere door 1-0 zege tegen het Amsterdamse DWS. Ook de uitzeges van 1-4 tegen Enschedese Boys en de 1-5 bij NEC spraken zeer tot de verbeelding.
De verenigingen die niet bij de eerste vier eindigden kregen een enkele reis naar de 2e divisie. Zo start de vereniging in 1956/1957 in de laagste profcompetitie. De verwachting is dat de selectie zich zou meten met de besten, maar daarin kwamen de Valken bedrogen uit. Het werd zelfs een veertiende plaats. Een bijna degradatieplek met kans op een teruggang naar de amateurs. Het was echter provinciegenoot TOP uit Oss, die zelfstandig de proflicentie aan de KNVB terug gaf. Een opmerkelijke uitslag aan het einde van het seizoen is de thuisoverwinning op het Hilversumse ’t Gooi dat op dat moment nog meestreed om een promotieplaats. De 5-1 winst kwam tot stand middels drie goals van Maas en twee van Wilbers. De club zal zich in de loop der jaren omhoog werken. In de seizoenen 1957/1958 en 1959/1960 weet De Valk de subtop aan te tikken met een fraaie vierde en een vijfde plek.
Onderzoek levensvatbaarheid profclubs
Op 19 augustus 1957 opent dagblad Het Vrije Volk met een kritisch rapport betreffende het betaaldvoetbal. Vooral bij de tweede divisieclubs staat het water aan de lippen. Zoals hierboven al gemeld kiest Top Oss voor een teruggang naar de amateurs. Van haar banktegoed van 50.000 gulden heeft Top in twee seizoenen de helft al opgesoupeerd. Een overzichtelijke lijst laat zien hoe de verenigingen er qua inkomsten voor staan. Hieronder een indicatie overzicht. In de linker kolom: Totaal aantal bezoekers over 14 wedstrijden, middelste kolom: Gemiddelde, rechter kolom: Inwonersaantal per 31 december 1956.
1960/1961: Het laatste profseizoen voor De Valk.
Aan het eind van het seizoen 1960/1961 was het afgelopen met het betaalde voetbal in Valkenswaard. Met zestien punten uit 34 wedstrijden eindigde de club als laatste in de 2e divisie en ontkwam niet aan de sanering door de KNVB.
De laatste profwedstrijd speelt De Valk thuis op 4 juni 1961 tegen Roda Sport eindstand 3-5. Daarin maakte Miel Pijs het laatste doelpunt voor zijn club in het betaalde voetbal. Het bestuur probeerde wanhopig geld binnen te halen en met de nieuwe trainer Oliver Gaspar de selectie een frisse impuls te geven. Helaas konden deze initiatieven de trend niet keren. Wel kon de vereniging schuldenvrij vertrekken naar de amateurs middels de verkoop van sterspeler Miel Pijs aan PSV.
Clubicoon Theo Smolders: 500 wedstrijden spelen met clubliefde.
De Valk speelde slechts een marginale rol in de historie van het betaalde voetbal, maar het leverde sommige clubiconen eeuwige roem op. Theo Smolders, landelijk een anonieme speler, maakte twintig jaar deel uit van de selectie. Hij was tijdens het profavontuur de aanvoerder. Een rustige man, die nooit bij conflicten was betrokken en gedurende zijn voetbalcarrière maar één officiële waarschuwing kreeg. In mei 1959 werd Smolders gehuldigd vanwege zijn vijfhonderdste wedstrijd in het eerste elftal. Ook na de terugkeer naar de amateurs bleef hij een vaste kracht.
Cor van den Akker: Kunstschilder en doelman.
Keeper Cor van den Akker kwam als enige speler van De Valk uit Eindhoven. Hij speelde daar met zijn neven Jo en Frans Tebak bij de gelijknamige club, maar de Belgische gezelligheid in Valkenswaard sprak hem meer aan. Van den Akker was de zoon van een slager, runde een kruidenierszaak op het Gerardusplein in Eindhoven en exploiteerde café De Punt in Elsloo. Uiteindelijk werd hij niet beroemd als doelman, maar als kunstschilder. Als keeper won hij wedstrijden en maakte hij afschuwelijke blunders. Zijn schilderijen hangen nog steeds in diverse musea. Cor is overleden in 2012.
Clubicoon Emile Pijs: Oranje international
Miel Pijs is geboren op 22 augustus 1941 te Valkenswaard en is één van de grootste talenten die De Valk in de afgelopen eeuw heeft voortgebracht. De verdediger van origine, die later ook op het middenveld goed uit de voeten kon, bracht het tot international. Technisch begaafd, maar ook spijkerhard. Als jeugdspeler bij De Valk stond hij bekend als een groot talent. Hij zou tot aan zijn twintigste aan de club verbonden blijven. Tijdens het jaarlijkse ir. Otten toernooi van PSV werd Pijs in 1958 verkozen tot beste speler. Het duurde nog ruim twee jaar voordat PSV hem overnam. Pijs begon zijn professionele loopbaan in de tweede divisie. “Op een gegeven moment kreeg ik van een bestuurslid van De Valk een enveloppe met zeshonderd gulden. Het salaris van twee maanden. Ik was de koning te rijk.”
Miel maakte in november 1965 tijdens het WK-kwalificatieduel uit tegen Zwitserland zijn debuut. De kleine karaktervoetballer bracht het tot acht interlands: “Het Nederlands elftal is voor mij de kroon op mijn loopbaan geweest”, aldus Pijs.”Zonder Oranje was mijn carrière niet geslaagd. Mijn enige interlanddoelpunt maakte ik in 1966 tegen Hongarije in de debuutwedstrijd van Johan Cruijff.”
Toen De Valk na zes seizoenen betaald voetbal noodgedwongen terugkeerde naar de amateurs, vertrok Pijs naar PSV. Ir. Otten, president-commissaris bij Philips en beschermheer van De Valk, ‘regelde’ dat PSV een transfersom betaalde van 38.000 gulden (ruim 17.000 euro) waarmee de geelzwarten schuldenvrij bij de amateurs konden starten. Vanuit Valkenswaard vertrokken in die tijd iedere thuiswedstrijd van PSV enkele honderden supporters richting Frederiklaan om hun ‘lokale held’ aan te moedigen.
Miel Pijs opende vervolgens een sportzaak in Valkenswaard. “Om geen klandizie te verliezen moest ik uitkijken dat er in de winkel niet teveel geel/zwart hing want dan kwam hierover gegarandeerd een boos telefoontje uit de richting van SV Valkenswaard. Daarom ben ik hier nooit trainer geworden, ondanks mijn Oefenmeester diploma. Ik moest neutraal blijven.” Bron: het Eindhovens dagblad 10-04-2009
Het voetballeven na 1961.
Valkenswaard heeft intussen 31 duizend inwoners en slechts een enkeling denkt nog met weemoed terug aan het avontuur in het betaalde voetbal. Er is nu een Valkerijmuseum en de tijden dat de stad ruim honderd sigarenfabrieken telde, is voorgoed voorbij. Daarvoor is het Sigarenmakerij Museum in de plaats gekomen. Met de voetbalclub is het gelukkig goed afgelopen. Twee jaar na het gedwongen vertrek uit het profvoetbal werd De Valk op 20 juli 1963 kampioen van Nederland bij de zondagamateurs. Anno 2000 speelt De Valk nog altijd op hetzelfde terrein, al is de ingang verplaatst en is de naam van het complex nu Het Valkennest. De stenen muur en de oude kassahokjes van de oude ingang staan er ook nog altijd, evenals de gerenoveerde tribune. De historische foto’s zijn afkomstig van v.v. De Valk
