Van Klein Maar Dapper naar Tot Ons Plezier
Gelegen in de Maasdelta ligt de stad Oss. Het is een van oudsher door rivier overstromingen vruchtbaar landbouwgebied. Vee en vlees, melk en boter zijn de levens aderen. Zij zouden later de basis vormen voor een belangrijke industrie. Wereldleiders Unilever en AkzoNobel vinden hier hun oorsprong. Het is in deze omgeving waar tieners zoals Toon Steinhauser en Piet en Cor van Schijndel opgroeiden. Ter ontspanning en vertier trapten ze na schooltijd op het Jurgensplein tegen een bal. Voetbal was begin 1900 in opkomst evenals de vele voetbaldromen die opbloeiden en weer verdwenen. Echter niet bij onze drietal die met Martinus Vorstenbosch besloten een vereniging op te richten. De clubnaam werd K.M.D.-Klein Maar Dapper en er werd gespeeld op braakliggende terreinen tegen andere buurtjongens.
Hierboven één van de eerste foto’s van het eerste elftal van T.O.P. Staand: voorzitter Martinus Vorstenbosch, een der oprichters en schoonvader van SP-er Jan Marijnissen, aanvallers Piet van Schijndel, Albert Hendriks, Ienus Schuijers, Adje Timmermans en Piet vd Leest. Knielend: middenvelders Harry Driessen, Cees Pince v/d Aa en Gerrit van Geffen. Liggend: verdediger Leo Bolwerk, keeper Jan Donkers en verdediger Jo van Lamoen. De foto is gemaakt op het veld aan de Molenstraat, gelegen achter Hotel De Schuur en naast Bioscoop De Luxor.
De wedstrijden werden onderling geregeld en van enige structuur was nauwelijks spraken. Alras veranderde dat na contacten buiten de regio. Er werd een beroep gedaan op regionale en kerkelijke bonden. Het is ook in 1929 dat de Nationale Voetbal Bond na 40 jaar haar naam een koninklijk tintje mocht geven, het werd de KNVB. Het voetbal werd een serieuze vrijetijds besteding en in 1930 moest Klein Maar Dapper haar naam veranderen. Voetbal club KMD was al elders in gebruik en de keuze viel op sportvereniging ‘Tot Ons Plezier afgekort tot S.V. TOP.
Op 7 mei 1930 speelde TOP haar eerste competitiewedstrijd, op een veld aan de Molenstraat, achter Hotel van Welten, naast de bioscoop. Het was een kale ongelijke oppervlakte, voorzien van zand met af en toe een plukje gras. Bij een thuiswedstrijd worden de doelpalen opgehaald bij bakker Toontje van Bergen, toen wonend in de Nieuwe Brouwerstraat. TOP komt in seizoen 1930-1931 uit met 2 teams in de 1e klas Maasbuurt / onderafdeling. Het 1e elftal promoveert dat jaar naar de derde klasse KNVB en daar zal het de komende jaren blijven. Seizoen 1931/1932 is het eerste jaar bij de nationale bond.
Het eerste kampioenschap voor TOP wordt in de periode 1938/1939 behaald in de derde klasse E. Om de overstap naar de tweede klasse te maken moest er afgerekend worden in een nacompetitie met Nevelo uit Oisterwijk en Hero uit Breda. Dit werd een wedstrijd om des keizers baard. Beide ploegen waren al geplaatst en de promotie een feit.
De donkere veertiger jaren.
Het waren donkere sociaal-maatschappelijke tijden met de opkomst van het Duits nationaal socialisme. Het is crisis in Europa en in Nederland waren er veel werkelozen. Onder aanvoering van Hitlers nazipartij wilde Duitsland de alleen heerschappij over Europa. Nederland probeerde zich daartegen te wapenen. Langs de grens en bij de rivieren werden barricades gelegd. In september 1939 nam de Militaire Overheid het Gemeentelijk Sportpark in Oss aan de Berghemseweg in beslag.
Eind augustus 1939 werd de dreiging van een oorlog in Europa steeds groter en op 28 augustus kondigde de Nederlandse regering de algemene mobilisatie van leger en vloot af. Omdat er ook veel voetballers tussen de 20 en 35 jaar werden opgeroepen en de treinverbindingen waren ontregeld besloot de KNVB de voor 3 en 10 september vastgestelde wedstrijden uit te stellen.
De KNVB nam op 9 september 1939 het besluit een Noodcompetitie in te stellen ter vervanging van de reguliere competitie. In de Noodcompetitie werden de ploegen meer naar geografische ligging dan naar sterkte ingedeeld. Er was geen promotie en degradatie mogelijk, en konden er geen protesten op beslissingen van scheidsrechters worden ingediend. De competitie begon op 24 september, een week later dan de reguliere competitie had moeten beginnen. TOP zat in de 2e klasse B bij o.a. Helmondia, VVV en Wilhelmina. De competitie was enkele wedstrijden van het einde toen op 10 mei 1940 het Duitse leger Nederland binnenviel. De competitie kwam enkele weken stil te liggen, maar werd eind mei alweer hervat. Alles was ontregeld maar onder druk van de bezetter moest het leven er ‘normaal’ uit zien.
Na het afkondigen van de Uitzonderingstoestand in Nederland door de Duitse bezetters op 5 september 1944, besloot de voetbalbond de competities stil te leggen. De jaren 1940-1945 vormden ook bij TOP een trieste periode waarbij twee spelers, Pince v/d Aa en Hugo Brinkman, bij oorlogshandelingen blijvend invalide raken.
De algehele bevrijding komt dichterbij
Er ontstond een wonderlijk tweeslachtig beeld, de zuidelijke provincies zijn bevrijd terwijl er elders in het land nog volop wordt gevochten, speelden geallieerde soldaten op 14 oktober 1944 een benefietwedstrijd tegen een combinatie uit Oss. Plaats van deze gedenkwaardige match is het gemeentelijk sportpark aan de Berghemseweg.
14 oktober 1944: Voetbalelftallen poseren op het gemeentelijk sportpark voor de wedstrijd Engeland – OSS. Van de Ossenaren (in lichter tenue) zijn de namen bekend: Gerrit van Amstel (staande rechts, van OSS’20), de gebroeders Prinsen (staande 2de en 3de van rechts, van OSS’20), Ad Timmermans (6e van rechts, van TOP), Van Bergen (5de van links, van TOP), Martien van Bergen (zittend 2e van links, van TOP), Adriaan van der Donk (4e van links, van TOP), Piet Kaal (6de van links, van OSS’20), Van den Bogaert (3de van rechts, van TOP) en Albert van Bergen (2e van rechts). Bij het Engelse Royal Airforce team speelden mee: Spencer (keeper), Dauber, Spiking, Percival, Waddell, Shepherd, Martin, Levy, Phillips, Conve en Taylor. De Osse combinatie won met 5 – 4 maar dat is natuurlijk van ondergeschikt belang. Belangrijk is de opbrengst van de wedstrijd, ongeveer fl. 3.300,- , bestemd voor Osse oorlogsgetroffenen.
Ook aandacht voor die andere oorlog.
Op zondag 28 september 1947 speelt TOP een benefietwedstrijd tegen het team “De rest van Oss” uitslag 2-2 . De opbrengst gaat naar onze soldaten in Nederlands-Indië . Het werd georganiseerd door de band Nederland-Indië en Katholiek Thuisfront M.O.O. Oss.
S.V. TOP op kampioensvleugels.
Vele jaren speelt de club bovenin mee om het kampioenschap. De ontlading is groot wanneer in 1948/1949 eindelijk de titel werd behaald in de 2e klasse A. Een terugblik naar een belangrijke wedstrijd op 30 januari 1949.
Op de onderstaande foto zien we de lange mouwen en de dikke jassen van de toeschouwers. TOP speelt de belangrijkste thuiswedstrijd aan de Heescheweg tegen haar grootste concurrent VV DESK uit Kaatsheuvel. Voor volle tribunes, met een gemiddelde dat jaar van 2500 toeschouwers, maakt de TOP selectie zijn verwachting waar en schakelt opponent DESK uit voor de titel. Trainer Janus Spijkers uit Tilburg was, in de nacompetitie die volgde, niet bij machte zijn team opnieuw op scherp te zetten. Het 2e klasse kampioenschap kon net niet worden verzilverd met promotie naar de 1e klasse.
Tot Ons Plezier en het semi-profavontuur.
In het voetbaljaar 1954/1955 draait TOP net aan in de middenmoot van de 2e klasse mee. Toch heeft het clubbestuur kennelijk een positieve kijk op de toekomst. Want wanneer de KNVB onder druk de deuren opent voor een profcompetitie, besluit de vereniging een licentie aan te vragen. Dit was financieel niet zonder risico want men moest aan een aantal voorwaarden voldoen. Zo moest er een bankgarantie van fl. 50.000 worden overhandigt. De accommodatie moest worden aangepast en voor de spelers was er een vast salarissysteem. De mogelijk motivatie zou kunnen zijn dat de vereniging niet achter wilde blijven bij de andere 15 clubs uit de Brabantse provincie die semiprofessioneel gingen. Feit is dat er bij de amateurclubs de beste spelers werden weg geronseld en zo afgeroomd. Het verschijnsel van handel in spelers en de bijkomende irritatie is overigens ook een landelijk beeld. Een tikkeltje overmoedig was het bestuursbesluit wellicht, maar met het volle verstand gekozen.
Een ongewis avontuur.
De eerste wedstrijd in de periode 1955/1956 is uit op De Koeburg tegen Zeist met de talenvolle doelman Gert Bals onder de lat. Tevens heeft de paarse selectie de duurste aankoop van Nederland in het veld staan want linksbinnen Teus van Rheenen is voor FL. 35.000 overgenomen van Elinkwijk. Het eerste profdoelpunt komt echter na 12 minuten van de voet van ex BVV midvoor Taks op aangeven van de bewegelijke rechtsbinnen Timmermans. Lang heeft TOP hier niet van kunnen genieten. De 0-1 voorsprong werd na 20 minuten te niet gedaan. Het was de thuisploeg die met twee tegendoelpunten zeer effectief omsprong met de paar kansen die het kreeg. Na de pauze was TOP de betere ploeg maar Zeist verdedigde bekwaam en zo leed SV Top met 2-1 haar nederlaag. Het eerste jaar als semi-profclub speelt TOP in de 1e klasse C op het sportpark aan de Heescheweg en beschikt over onoverdekte tribunes met grotendeels staanplaatsen.
Het eerste thuisduel op zondag 18 september 1955
Het betaald voetbal is met ongeveer 80 verenigingen willekeurig ingedeeld in vier eerste klassen. Het seizoen laat een TOP selectie zien die van de dertig wedstrijden er vijf weet te winnen, vijf gelijk speelt en twintig verliest. Zwartemeer uit Drenthe doet het nog minder en zo eindigt TOP op een voorlaatste plaats. Met UVS uit Gouda en DHC uit Delft degradeert TOP. Desondanks is de publieke belangstelling groot want regelmatig zitten er bijna 5000 toeschouwers op het sportpark.
Het tweede en laatste profseizoen.
Ook voor de nationale voetbalbond is het nieuwe voetbal onbekend en er moest gereorganiseerd worden. De competitie wordt heringedeeld in een eredivisie, 1e divisie en twee 2e divisies. TOP gaat in 1956/1957 in de laagste 2e divisie B spelen. Maar opnieuw levert de club een achterhoede gevecht en weet het van 28 wedstrijden er maar drie te winnen namelijk tegen het Goudse ONA, de Valk uit Valkenswaard en NEC uit Nijmegen. Met een doelsaldo van 42 voor en 90 tegen speelt TOP de kraaienmars. De laatste wedstrijd is een uitduel in Leiden tegen UVS. Het laatste doelpunt voor TOP werd gescoord door Toon van Orsouw.
Het bestuur heeft hoog ingezet maar na twee roemloze seizoenen keert de vereniging vrijwillig terug naar de 2e klasse der amateurs. TOP uit Oss is de eerste van de tachtig profclubs die haar licentie terug geeft aan de KNVB en vele zullen de komende jaren nog volgen. Niettemin zouden zonder deze pioniers het betaaldvoetbal nooit van de grond zijn gekomen.
Jan Huinink en Jan Ruijs en de gemoedelijke sfeer
Het is moeilijk geweest om een goed beeld te krijgen van TOP uit Oss gedurende de semiprof tijd tussen 1955 en 1957. Elftalfoto’s en spelersnamen zijn beperkt te achterhalen. De vraag of het te maken heeft met de magere prestaties worden deels bevestigd door Jan Huinink, stopperspil in die tijd. ‘Het viel allemaal niet mee. TOP was een kleine club die grote moeite had om sponsors te vinden. Nu is dat in feite nog altijd zo”. “Het was wellicht anders gelopen als shirtreclame in de jaren vijftig was toegestaan”, meent ex-doelman Jan Ruijs. “Ik werkte bij tapijtfabriek Desso, de baas was meneer Desseaux. Hij wilde TOP best sponseren, maar dan wel met de naam van zijn bedrijf op het shirt. Dat mocht echter niet van de KNVB die shirtreclame pas in 1982 toestond. Wij waren een gemoedelijke / kameraadschappelijke club en moesten het vooral hebben van vrijwilligers. Daarbij hadden we twee fantastische bestuurders, de heren Den Dikken en Van Veldhoven die veel voor TOP hebben betekend.” “De club werd gedragen door leden die gezelligheid hoog in het vaandel hadden. Zo was het zondagavond beregezellig in café De Schuur in het centrum van OSS, ook bij verlies. De geïnde premie van FL. 7,50 was er dan ook in een mum van tijd doorheen”: aldus Jan Huinink.
Onderzoek levensvatbaarheid profclubs
Op 19 augustus 1957 opent dagblad Het Vrije Volk met een kritisch rapport betreffende het betaaldvoetbal. Vooral bij de tweede divisieclubs staat het water aan de lippen. Zoals vermeld kiest Top Oss voor een teruggang naar de amateurs. Van haar banktegoed van 50.000 gulden heeft Top in twee seizoenen de helft al opgesoupeerd. Een overzichtelijke lijst laat zien hoe de verenigingen er qua inkomsten voor staan. Hieronder een indicatie overzicht. In de linker kolom: Totaal aantal bezoekers over 14 wedstrijden, middelste kolom: Gemiddelde, rechter kolom: Inwonersaantal per 31 december 1956.
Het ontbreken van beeldmateriaal doet TOP uit die avontuurlijke jaren geen recht. Het doet een beetje denken aan een heerlijke avond met een goede maaltijd, gezellige gesprekken en dansbare muziek waarna er de volgende ochtend met een zekere spijt wordt geconstateerd dat niemand foto’s heeft gemaakt.
In 1991 keert TOP Oss terug in het betaaldvoetbal. Een marktonderzoek wijst uit dat er voldoende draagvlak is. Ook de KNVB ondersteund de overgang naar de eerste divisie omdat aan alle voorwaarden, zowel sportief als financieel, kon worden voldaan. Het bestuur wist de leden ervan te overtuigen dat TOP (opnieuw) de stap naar het betaaldvoetbal moest maken. De leden in de vergadering stemmen toe. Bron: dhr. Gerrie van der Heijden (Oss)voor de clubinfo.
