Fortuna

v.v. Fortuna: Jeugdig elan met een sportief plan.

De historie van Fortuna uit Vlaardingen gaat terug naar het begin van de twintigste eeuw toen een aantal jeugdige werknemers van stoomkuiperij De Neeff het plan hadden om een club op te richten. Men fabriceerde en handelde aldaar in kisten, fustwerk en andere verpakkingsmaterialen. Het was 19 april 1904 toen de voetbalclub de naam v.v. Fortuna kreeg. In de zomermaanden werd er serieus geoefend tegen o.a. het Schiedamse Excelsior ( SVV) en Flardinga een arbeidersclub uit Vlaardingen. Nadat de gemeente een veld ter beschikking stelde aan de Nieuwe Haven werd er ingeschreven bij de onderbond de RVB in de 2e klasse.

1905: Eerste afbeelding van v.v. Fortuna.

In 1910 promoveerde de club met een derde plaats naar de 1e klasse om via een kampioenschap over te stappen naar de Nationale Voetbal Bond in het seizoen 1911/1912. De club kreeg door een fusie met plaatselijke clubs de Volharding, Voorwaarts en Victoria meer gezicht en mogelijkheden. In 1910 verhuisde men naar Vlaardingen-Oost en later naar een terrein aan de Kethelweg en de gouden tijden breken aan. De toegangsweg lag naast de boerderij van Zuidgeest, de velden lagen ongeveer tegenover de huidige Bethelkerk aan de Sportlaan.

In het seizoen 1913/1914 eindigde Fortuna voor Feijenoord en Excelsior en pakte zo het eerste kampioenschap in de 3e klasse NVB. Nu moesten er nog een kruiswedstrijden om het gehele Westelijke Kampioenschap gespeeld worden om te kunnen promoveren. Door loting werd de tegenstander bepaald. Het Rotterdamsch nieuwsblad bericht op 31 maart 1914 het volgende:

Na een reeks van wedstrijden moest er op het Hermes terrein in Schiedam een extra wedstrijd gespeeld worden tegen ADO uit Den Haag. Het werd een 2-0 nederlaag en daardoor mist de club een promotie plaats bij de bovenste drie. De teleurstelling was groot en het wordt uithuilen en herpakken.

11 mei 1914: Algemeen Handelsblad.

1914/1918: Voetbal tijdens de 1e Wereldoorlog

Inmiddels is de 1e wereldoorlog begonnen en Nederland houdt zich neutraal. Wel wordt ons land indirect geconfronteerd met de effecten. Zo zullen er ongeveer honderdduizend vluchtelingen vanuit België bescherming in ons land zoeken. Nederland was op zijn hoede, bang voor de oosterburen die op oorlogspad waren, en mobiliseerde 500 duizend militairen aan de grenzen. Vóór de oorlog werd voetbal vooral in de steden in het westen van het land gespeeld door jongens uit de hoogste sociale milieus. Ná de oorlog waren er clubs in heel Nederland en voetbal was een volkssport geworden. Vooral de snelheid waarmee de katholieken zich op het voetbal hebben gestort is adembenemend met maar liefst 2800 nieuwe verenigingen in slechts 25 jaar, ondergebracht bij de Roomsch-Katholieke Federatie uit 1916. Door die katholieke opmars wemelde het na oorlog in die regio opeens wel van de voetballers, spelend in de eigen zuil: katholieken tegen katholieken. De Nederlandse Voetbalbond benoemde vanwege oorlogsproblemen een commissie, in de wandelgang bekend als de Noodcommissie. Voor meer informatie lees: Kampioenen ’14-’18

1930: Afgetekend kampioen van de 2e klasse.

In het seizoen 1929/1930 werd Fortuna met overmacht kampioen. Van de zestien wedstrijden werden er vijftien gewonnen en één gelijk. Dat was in de laatste wedstrijd uit tegen concurrent Xerxes waarin de 2-2 voldoende was voor de titel.

1930: Kampioen 2e klasse
Albumplaatjes - The Vittoria Egyptian Cigarette Company (Rotterdam) - G.Hofman, Fortuna, Vlaardingen
1931: G. Hofman

Nu moest er nog een promotie/degradatie competitie worden gespeeld tegen DHC uit Delft en VUC uit Den Haag. Beide tegenstanders waren van een ander en hoger niveau. Tegen VUC werd er met 7-4 en tegen DHC met 2-6 verloren. Helaas zat de 1e klasse er dus niet in maar met dezelfde energie vatte men de periode 1930/1931 aan en werd Fortuna opnieuw overtuigend kampioen, voor streekgenoot SVV uit Schiedam. Er volgden weer promotie duels, nu tegen Xerxes en EDO uit Haarlem. Maar ook nu was de tegenstand te groot en is het EDO die haar 1e klasse kon prolongeren.

Fortuna Vlaardingen uit 1931. Voetbaltiental. Staand: Leen Naujoks, Cor v.d. Windt, Wim Barendrecht, Wim de Graaf, Manus Klos, Onbekend, Jan van Willigen, Bram v.d. Windt, Piet Verheij, zittend doelman Mari Staal.

Vanaf de kampioensjaren ging het allengs minder met de selectie tot en met het seizoen 1934/1935 toen Fortuna zelfs naar de 3e klasse afdaalde. Toch was er ook in die jaren iets moois gaande.

Afbeeldingsresultaat voor lever zeep maatschappij

In de stad Vlaardingen was De Lever Zeep Maatschappij gevestigd die eigenaar was van een complete sportaccommodatie voor haar personeel. De firma was producent van o.a. Sunlight zeep, ging een fusie aan met de Margarine Unie en zo vormde zich in 1930 de Unilever. Een aantal afdelingen verhuisden van Vlaardingen naar het bekende Unilevergebouw te Rotterdam. De sportvelden met kantine en kleedkamers kwamen vrij en werden overgedragen aan Fortuna.

1940/1945: Voetbal tijdens de bezetting.

De KNVB besloot op 9 september 1939 opnieuw een noodcompetitie in te stellen ter vervanging van de reguliere competitie. In Nederland waren jonge mannen opgeroepen voor militaire dienst om een eventuele grensoverschrijding aan de oostgrens te kunnen pareren. Veel voetbalclubs waren daardoor verzwakt. De noodcompetitie werd nu naar geografische ligging in plaats van naar sterkte ingedeeld. Promotie en degradatie was niet mogelijk, en er konden geen protesten op beslissingen worden ingediend. De competitie begon op 24 september 1939, een week later dan dat de reguliere competitie had moeten beginnen. Op 14 mei 1940 ruim een week na de Duitse inval maakte het bombardement van Rotterdam een einde aan het Nederlandse verzet. Vanuit Vlaardingen kon de bevolking de enorme rook- en vuurzee zien die opsteeg boven de havenstad. Dit moet diepe indruk hebben gemaakt. Nog geen maand na de Duitse inval stond er deze aankondiging in Het Rotterdamsch nieuwsblad van 15 juni 1940.

Het is moeilijk in te schatten hoe deze wedstrijd tot stand is gekomen maar een afwijzing door Fortuna zou als een daad van verzet kunnen worden gezien met alle consequenties. De bezetter wilde alles zoveel mogelijk ‘gewoon’ door laten gaan en sommeerde de KNVB om de voetbalcompetitie weer als voorheen te laten spelen. Ook moest de Nationale Bond alle regionale bonden, religieus of neutraal opnemen binnen de NVB. Ook mocht Zeist de K van Koninklijk niet meer dragen.

Oorlog is voetbal' - Voetbal in de Tweede Wereldoorlog

Het verhaal over voetbal in oorlogstijd zit vol spannende en verdrietige, maar ook gelukzalige momenten. Er volgden ‘Zilveren jaren’ voor Fortuna gedurende de bezettingsjaren met twee kampioenschappen en de promotie naar de 2e klasse met daarin een van de meest legendarische wedstrijden van Fortuna ooit gespeeld.

Fortuna moet op zondag 11 juni1944 winnen van V.O.C. om te promoveren naar de tweede klasse, een gelijkspel is niet voldoende. ” Nu kent de geschiedenis van het Nederlandsche clubvoetbal veel drama’s”. Zo staat er in een krantenartikel dat bewaard is gebleven het volgende: ” Een dramatische ontknooping als dezen Zondag bij den promotiewedstrijd te Vlaardingen tusschen Fortuna en V.O.C. zal men in het geschiedenisboek van den 55-jarigen (K)N.V.B. vermoedelijk vergeefs zoeken.” 

“Lang blijft het 0-0, er is nog een minuut te spelen: V.O.C. maakt zich op om de promotie te vieren”. “Het is gebeurd”, zeiden tal van Vlaardingers en zij worstelden zich diep teleurgesteld door de dichte rijen naar den uitgang. Nog vijftig, nog veertig, nog dertig, nog twintig seconden…. En toen dan niemand er meer in geloofde, kwam die aanval, kwam die laatste kracht inspanning, kwam die hoekschop, kwam die sprong van spil Boere en was doelman Casteleyn, die zijn club tot dat oogenblik toe voor een nederlaag had behoed is verslagen. V.O.C. is verslagen en Fortuna is tweede-klasser.” Oud Feijenoord speler en international Puck van Heel was in die tijd de verantwoordelijke trainer van de Fortuna selectie. Bron: Stadsarchief Vlaardingen

De dramatische gevolgen voor de bevolking zijn vaak beschreven. Ze zijn in het bijzonder voelbaar als de namen van de slachtoffers worden genoemd. Sporthistoricus Jurryt van de Vooren heeft de namen van 2000 in de Tweede Wereldoorlog overleden voetballers op Het Voetbalmonument online gezet. De slachtoffers die bij v.v. Fortuna uit Vlaardingen zijn gevallen zijn: A. Kentie, W. van Leeuwen, G. v.d. Vaart en W. Vermaat. Bij de KNVB in Zeist staat een fysiekmonument met de namen van omgekomen spelers echter zonder clubvermelding. Van de Vooren heeft na het nodige speurwerk de clubnamen kunnen combineren met de voetballers.

1951: Een nieuw sportpark voor de toekomstige semiprof-club.

Toegang v.v. Fortuna. Aan de Floreslaan.
1951: Opening Fortuna terrein

In 1951 verhuist Fortuna van het zogenaamde Sunlight-terrein, naar de Floreslaan. De hoofdtribune met 600 plaatsen van het oude terrein wordt meegenomen en er zijn op het nieuwe terrein 600 onoverdekte zitplaatsen en zo’n 12.000 staanplaatsen. Onrustige tijden volgen met een keuze, ja of nee betaald voetbal. Het is 1955 en de club bestaat 50 jaar. De viering wordt met een jubileumwedstrijd tegen Feijenoord afgerond en de amateurperiode afgesloten. Vlaardingen is een semi-professionele voetbalorganisatie rijker. De verwachting was dat de havenstad binnen tien jaar meer dan 120.000 inwoners zou tellen. De aanvraag bij de KNVB voor een prof-licentie werd door de bevolking met veel enthousiasme ontvangen. Op de Algemene Ledenvergadering van 18 maart 1955 ging een ruime meerderheid (94 voor, 14 tegen) akkoord met beroepsvoetbal.

1957 . Staand: Arie Jansen, Piet v Berkel, W. v Wolferen, Gerrit Swaneveld, A.v d Berg, J. v d Berg jr, Zittend: I.L, Smits, A. Verburgh, J.M. de Leeuw, Roel Hiwat, en Jan Bouwman.
Spelerskaart van C. M. Verburgh

Fortuna eindigt in 1955/1956, het eerste semi-profjaar, als vierde na een spannende kwalificatie wedstrijd in Amersfoort op Birkhoven door winst van 2-1 op Tubantia waardoor de club in de 1e divisie gaat spelen. Het was ook de wedstrijd met het debuut van de latere clubicoon Jan Bouman. Op de promotie volgde een serie onopvallende seizoenen zoals in 1956/1957 in de eerste divisie. Iedereen hoopte dat Fortuna zich verder zou ontwikkelen maar de resultaten vielen tegen. In de seizoenen die volgen is een elfde plaats de beste eindrangschikking.

1958/1959. Staand: A.Niezen, A.E. Jansen, J. de Leeuw, Roel Hiwat, j. v d Berg en I. L. Smits. Knielend: J. Kooiman, B.J. Schafman, M. Weber, L. de Korver en A. van de Berg.

Clubicoon Jan Bouman: Het verhaal van een Goalgetter

Jan Bouman

Jan Bouman is geboren op 2e kerstdag 1938 te Vlaardingen. Jan speelde van 1956 tot 1964 voor Fortuna. Kort nadat Fortuna in 1962 op een haar na de eredivisie mist, wordt het krappe terrein door zelfwerkzaamheid van de leden flink opgeknapt. De tribune wordt vernieuwd en de staanplaatsen opgeknapt en uitgebreid. De ingang ligt vanaf dat moment aan de nieuw aangelegde Marathonweg. Met de komst van Rinus Gosens als hoofdtrainer in het seizoen 1961-1962 kwam er ook verandering in de spelersgroep. Gosens kneedde de groep tot één geheel. Samen met DHC en Sittardia streed Fortuna om het kampioenschap. Vijf duels voor het einde had Sittardia nog zeven punten voorsprong. Ook DHC stond er beter voor dan de Vlaardingers. Het was echter zo’n seizoen waarin alles lukte. Er werd met 5-1 gewonnen van Vitesse en Haarlem moest er met 8-2 aan geloven. Omdat Sittardia ineens alles begon te verliezen, kwam het aan op de laatste wedstrijd. Jan Bouman: ‘Wij moesten tegen DHC, dat één punt meer had dan wij. De winnaar zou kampioen worden, bij een gelijkspel maakte Sittardia nog kans op de titel. Het werd 2-0 en wij waren kampioen. Een hoogtepunt in de geschiedenis van Fortuna.’

27 mei 1962: Kampioenen: Ger Robbemond, René Hagenaars en Jan Baksteen.

Omdat het betaald voetbal nog twee eerste divisies kende, moesten beslissingswedstrijden uitmaken welke club zou promoveren naar de eredivisie. De dubbele confrontatie met Heracles, was ook een direct duel tussen de goalgetters van dat seizoen: de Heraclied Joop Schuman (47 goals) en Jan Bouman (35). Behalve Jan droegen overigens ook zijn broers Cees en Joop het roodgele tricot van Fortuna. Mede door het geblesseerd uitvallen van Bouman kwam Fortuna op eigen veld niet verder dan 0-0. Meer dan 12.000 toeschouwers kropen die dag samen rond het Fortuna-veld. Het stadion had maar één ingang, waardoor de enige kassa het door de mensenmassa begaf.

5 juni 1962: Het Vrije Volk.

Clubarchivaris Rien Stolk was bij het thuisduel tegen Heracles één van de gelukkigen die een kaartje had weten te bemachtigen. Veel van de wedstrijd heeft hij, door de overweldigende toeschouwers aantallen, echter niet gezien. Toch heeft die dag een onuitwisbare indruk op hem achtergelaten: ‘Zo druk is het daarna nooit meer geweest. De hele stad leek te zijn uitgelopen. Het is een wonder dat er geen gewonden zijn gevallen, want de capaciteit van het stadionnetje was niet meer dan 10.000.’

12 juni 1962: Het Vrije Volk

De return in Almelo, met een geblesseerde Bouman op de tribune, werd met 1-0 verloren. Beelden uit 1962 van deze terugwedstrijd Heracles-Fortuna. Het seizoen daarna verliep beter dan verwacht en werd afgesloten met een zevende plaats.

1962 De Visbank Vlaardingen: v.v. Fortuna. Vooraan: Trainer Rinus Gosens, Eddy Verweel, Jan Brilleman, Jan Hooymans, Sjaak Jansen en Arie Don. Achteraan: Joop Herwig, René Hagenaars, Jan Bouman, Roel Hiwat, Jan v/d Borden en Jan Baksteen.
Dirk van Everdingen 1931

Jan Bouman was in de 1e divisie, periode 1962/1963 topscorer en stond erg in de belangstelling van RBC en DFC en  GVAV uit Groningen. Zij hadden 75.000 gulden over voor de aanvaller, maar Jan sloeg het aanbod af omdat hij bij zijn familie in Vlaardingen wilde blijven. Zijn prestaties bleven niet onopgemerkt bij de bondscoach Elek Schwartz. Hij zat bij de voorlopige selectie, maar viel uiteindelijk toch af. Mede daardoor is er in de Fortuna historie geen enkele speler geweest die voor het Nederlands elftal heeft gespeeld. Ook Dirk van Everdingen , de enige speler van Fortuna die ooit geselecteerd is voor het Nederlands Elftal, mocht niet debuteren. De aanvaller was en bleef reserve op 2 november 1930 bij de met 6-3 verloren uitwedstrijd tegen Zwitserland.

In het seizoen 1963/1964 werd het laatste hoogtepunt bereikt in de geschiedenis van v.v. Fortuna, het bereiken van de halve finales van de KNVB beker. In de kwartfinales werd Feyenoord met 2-3 verslagen in de eigen Kuip. In de reguliere competitie degradeerde Fortuna echter dat seizoen naar de 2e divisie en of het nog niet beroerder kon vertrekt ook clubicoon Jan Bouman voor 50.000 gulden naar Sparta Rotterdam en blijkt in zijn band met Fortuna toch meer rek te zitten dan eerder uitgesproken. Na 3 seizoenen Spangen keert hij in 1968 terug naar Fortuna en liet gelijk zien dat hij voor de vereniging van onschatbare waarde is. In dat seizoen 1968/1969 werd promotie naar de 1e divisie met een derde plaats afgedwongen. In de laatste thuiswedstrijd kwam de 3-0 op SC Drente tot stand door Jan Bouman 1-0, Terweel 2-0 en opnieuw Good-Old Jan Bouman 3-0 dit voor 6000 toeschouwers.

In seizoen 1969/1970 degradeerde de ploeg door een achttiende en laatste plaats terug naar de 2e divisie. De grens van wat mogelijk was is bereikt, en reikt niet veel verder, is de algemene opinie. Financieel en sportief werd het steeds moeilijker om het hoofd boven water te houden. Zelfs de derby’s tegen Hermes DVS werden nog maar door tweeduizend mensen bezocht. Bouman verkeerde in zijn nadagen en verkaste voor de laatste maal, voor één seizoen, naar Willem II. Toch promoveerde Fortuna in 1971 nogmaals naar de eerste divisie, een status die de club niet te danken had aan de eigen prestatie maar enkel aan het feit dat in dat jaar de tweede divisie werd opgeheven.

Seizoen 1972/1973. Staand: L.G. Kwist, H.A.A. Reijs, R.A. v/d Bol, G. Robbemond, A. Huijer. G.H. Pijl. A.C.M. Reijgersberg, A.A. Riedijk en trainer J. van Baaren. Zittend: A. de Heer, P. Eikelenboom, A. Don, L. Boon, C. Bouman, J. Corver en J. Jansen.

Hoe het betaaldvoetbal uit Vlaardingen verdween.

Jan Bouman en zoon Rik

De voorspelde groei van de gemeente Vlaardingen bleef uit, en de gehoopte potentie werd niet gerealiseerd. In 1974 ging Fortuna terug naar het amateurvoetbal, waarbij de proflicentie van de club werd overgedaan aan de nieuw opgerichte stichting FC Vlaardingen ’74. De schulden van de vereniging werden overgenomen door de gemeente Vlaardingen. Aanvankelijk wees de KNVB het verzoek van FC Vlaardingen ’74 om deel te mogen nemen aan het betaald voetbal af. De club stapte naar de rechter, die op 11 juli 1974 besloot dat de bond FC Vlaardingen moest toelaten maar de club was een kort leven beschoren. De stichting ging in 1981 failliet, waarna het betaalde voetbal uit Vlaardingen verdween. Jan Bouman werd in 2020 op 81 jarige leeftijd geïnterviewd in een podcastserie door zijn zoon Rik. Voor al diegene die geen genoeg kunnen krijgen van de Fortuna historie verhaalt Bouman sr. over zijn twaalf jaren in het Rood en Geel.