Op 22 november 1899 vond in het restaurant ’t Hert in aanwezigheid van voorzitter Bernard van Lieshout en de overige drie en twintig leden de oprichting plaats van de voetbalvereniging Helmondia. De dagelijkse vriendschappelijke partijtjes voetbal vonden aanvankelijk plaats op de oude statige Markt in Helmond.
Voetbal ter ontspanning en vertier
Om aan een voetbalcompetitie mee te kunnen doen sloot Helmondia zich in 1900 aan bij de Brabantse Voetbalbond. De naam werd in 1904 veranderd in de HVV Helmond en om te zorgen voor financiële middelen om bijvoorbeeld te kunnen voldoen aan contributie, materialen en terreinhuur werden er certificaten uitgegeven.
Wedstrijden werden gespeeld op het weilandje aan de Molenstraat te Helmond. Nog in datzelfde jaar werd café De Roi het eerste clubhuis van de nieuwe vereniging. Voetbal was in die tijd een opkomende vorm van vertier en ontspanning en overgewaaid uit Engeland. Daar ontstond het voetbal halverwege de 19e eeuw met Sheffield FC uit South Yorkshire als de oudste club ter wereld sinds 1857.
Vóór 1900 wordt er in Zuidoost Brabant nog weinig gevoetbald. Bovendien zijn het alleen leden van de maatschappelijke elite, die deze sport beoefenen. Voor het gewone volk vindt men het voetbal minder geschikt, omdat het spel op zich al ruw en onbeschaafd genoeg is. Rond de eeuwwisseling ontstaan de eerste clubs, met vaak prachtige namen zoals ‘Trap Door’ in Helmond (1895) en ‘Nooit Moe’ in Eindhoven (1897). Andere vereniging uit die tijd zijn ‘De Helmondsche Voetbalclub’, het latere HVV uit 1899.
“Voetballen…… ? maar na de Hoogmis“
Op het platteland komen pas na 1910 clubs van de grond.
Zolang het voetballen beperkt blijft tot ‘jongeheren’ van gegoede stand, maakt de geestelijkheid nog weinig problemen op voorwaarde dat de wedstrijden beginnen na de hoogmis. Als er echter steeds meer clubs komen, die zich bovendien gaan aansluiten bij de neutrale voetbalbond, komen er bezwaren tegen ‘het lederen gevaar’, want omdat de jeugdwedstrijden meestal op zondagmorgen zijn, kunnen de jonge spelertjes hun zondagsplichten niet voldoen. Uiteindelijk zal dit leiden tot de oprichting van een diocesane katholieke voetbalbond. Bijna alle verenigingen in het zuiden zijn nu gedwongen zich om te vormen tot katholieke voetbalclubs en zich aan te sluiten bij de katholieke bond.
Wedstrijden werden gespeeld op het weilandje aan de Molenstraat. Nog in datzelfde jaar werd café De Roij het eerste clubhuis van de nieuwe vereniging. Drie jaar later gingen de mannen van het eerste uur over naar “De Korenbeurs” op de hoek van de Markt en de Ameidestraat. In 1917 kreeg HVV Helmond dan eindelijk een eigen sportpark op Houtsdonk aan de Houtse Parallelweg. Zo verhuisde het “clubhuis” na ruim 25 jaar “Korenbeurs” naar café Drouen aan de Steenweg.
Vanaf het debuutseizoen in de 1e klasse duurt het dan nog geruime tijd voordat er een eerste tribune langs het veld komt. In 1931 is deze gereed. een kleine hoge tribune, met daaronder kleedkamers. Verder zijn er op het terrein enkel staanplaatsen en werd de totale capaciteit circa 8.000.
Even werd het “Oude Kasteel” van Wim van Stiphout aan de Noord-Koninginnewal de thuishaven. In die periode 1917/1918 wordt er in de 1e klasse zuid gespeeld. In een sterke poule met MVV en NAC eindigt het team op een voorlaatste plaats en wordt Willem II kampioen.
1935: Het voorlopige hoogtepunt is de finale van de KNVB beker
Naar Engels voorbeeld.
Ondertussen wordt er naar het voorbeeld van de FA Cup in Engeland geprobeerd een nationaal bekertoernooi te organiseren. Dit werd echter een fiasco. Slechts twee clubs boden zich aan om op 11 maart 1894 de finale te spelen. Daarbij waren het ook nog verenigingen uit een en dezelfde gemeente namelijk Haarlem. Het duel gaat tussen de Haarlemsche Football Club en HFC Haarlem en werd met 3-1 gewonnen door HFC Haarlem, het latere Koninklijke HFC. De Holdertbeeld beschikbaar gesteld door ondernemer Hak Holdert zou door devaluatie van het tournooi niet worden uitreikt.
1939: 2e klasse kampioen onder protest.
Na twee jaar op het hoogste landelijke niveau daalt de selectie naar de 2e klasse. In het seizoen 1938/1939 klimt Helmond uit geslagen positie terug. De competitie werd in februari al afgerond met een eerste plaats vlak voor het Venlose VVV. Toch mocht men zich nog geen kampioen noemen. VVV heeft bij de KNVB protest aangetekend tegen het onrechtmatig laten spelen van Coolen. Dit protest werd ongegrond verklaard en zo kon de club alsnog het kampioensfeest starten.
Daar zal het bij blijven tot aan het begin van de 2e wereldoorlog seizoen 1941/1942. In deze competitie eindigt de Helmond selectie op één laatste plaats samen met NOAD en RFC Roermond. Er is toch nog een mogelijkheid om degradatie te ontlopen. In een drieluik tegen deze rivalen moet men echter toch het onderspit delven.
Icoon jonkheer “Felix”: De eerste Helmond speler in Oranje.
Jonkheer Herman Carel Felix Clotilde (“Felix”) von Heijden werd geboren op 11 april 1890 in het Overijsselse Weerselo. Hij werd lid van Quick Nijmegen. ‘Felix is een stoere speler en forsch van bouw, en ’n voetbalgoochelaar’. Zo typeert D. den Hartog hem in een jubileumboek van Quick Nijmegen. Veel lof krijgt hij toegezwaaid als hij met het oostelijk elftal in juni 1912 tegen het Nederlands elftal speelt in een voorbereidingswedstrijd op de Olympische Spelen in Stockholm. ‘Bewonderenswaardig, een prachtspeler die goochelt met d ’n bal. Hij heeft als spil nog tegen dat zijn plaatsen van den bal nog wat zwak is. Von Heijden is een van de veelbelovende jongeren’, schrijft Het Sportblad. Felix wordt geselecteerd voor het Olympisch elftal van 1912.
Jaren later in 1920 vraagt hij overschrijving aan naar de voetbalclub HVV Helmond waar hij op zondag 14 maart zijn eerste officiële duel speelt.
In Helmond is Felix werkzaam bij de textielfabriek N.V. Raymakers.
De keuze van de Nederlands elftal commissie voor Felix von Heijden voor de Olympische spelen roept vragen op. Uit ‘Het Sportblad’ van 15 juli 1920. ‘Deze ex-Quick-speler is reeds enkele jaren wat men noemt op z’n retour. In z’n beste jaren heeft men hem nooit eerwaardig gekeurd om de Oranje-trui te dragen; schrijft journalist Christ Groothoff.
Het irriteert Journalist Groothoff ook dat Felix (met enige medespelers) de trainingsbijeenkomsten van Oranje aan zijn laars lapt. “Von Heijden is nog geen enkele keer gesignaleerd. Hij is niet de enige. Wordt het geen tijd dat in de plaats van deze heren, andere spelers aangewezen worden die wel bereid zijn zich opofferingen te getroosten om hun land bij de zevende Olympische Spelen te vertegenwoordigen ?” De verplichte trainingen in aanloop naar de Spelen mist hij, omdat hij ook deelneemt aan het nationale kampioenschap tennis. De halve finale is daar zijn eindpunt. Hij is als zevende geplaatst en haalt zowel in enkelspel als bij het dubbelspel de halve finales.
Daarna richt hij zich op de Olympische Spelen van 1920 in Antwerpen. Er was echter een enorme rel gaande rondom het elftal. Een viertal medespelers vierden buiten het strikte protocol om, twee dagen en nachten feest in Antwerpen en werden voor straf naar huis gestuurd.
De pers in Nederland sprak schande van het optreden van de internationals, al werden er ook verzachtende omstandigheden aangevoerd. De spelers verbleven op een boot in te kleine hutten, zonder licht of stromend water terwijl de officials in het beste Antwerpse hotel verbleven. Het word als verzachtend gezien dat de spelers uit baldadigheid en verzet op stap gingen. Toch besloot de voetbalbond het viertal uit te sluiten maar dat werd echter na protest van de overige spelers deels teruggedraaid. Twee basisspelers, die tot het viertal behoorden werden op de reservebank geplaatst en zo werd Felix von Heijden als vervanger aangewezen. Op zondag 5 september mag de speler van HVV Helmond zodoende het veld van het Olympisch Stadion van Antwerpen betreden. De wedstrijd tegen Spanje werd kansloos verloren met 1-3 en in plaats van het verwachte zilver werd het een bronzen medaille. Hoewel de pers schande sprak van het vooraf gebeurde, zal Jonkheer Felix het glimlachend hebben aangehoord. Hij heeft immers zijn interland te pakken. En HVV zijn international. In 1918 won Felix met Leopold August Nypels het Nederlands kampioenschap tennis heren dubbel. Na zijn actieve voetbalcarrière werd hij burgemeester van 1923 tot 1955 te Rosmalen. Daarmee trad hij in de voetsporen van zijn vader Antonius Catharina Hubertus Ignatius von Heyden, die van 1885 tot 1895 burgemeester was van Weerselo. Op 17 november 1982 overlijdt jonkheer Felix von Heijden in Huize Lindenlust te Boxtel, op 92-jarige leeftijd. Bron: Eindhovens dagblad
Bezettingstijd en de bevrijding
Bij een bombardement rond de jaarwisseling 1943/1944, waarbij de zaak vernietigd werd en veel archief van HVV Helmond verloren ging, werd café Drouen aan de Steenweg weer opnieuw het ontmoetingscentrum. Op 25 september 1944 is heel Helmond bevrijd door de geallieerden. De bewaard gebleven filmbeelden van ruim 2 minuten spreken voor zich. Zij komen uit het archief van het Nederlands Instituut voor Militaire Historie. In 1945 weet men weer terug te keren op het hoogste plateau. De vereniging weet zich in de periode 1945/1946 met een achtste plaats redelijk te handhaven.
1954: Opening van het betaaldvoetbal theater.
Doordat Helmond zich einde seizoen 1953/1954 weet te plaatsen voor de 1e klasse is de club op tijd om een semi-proflicentie bij de KNVB aanvragen. Andere licentie voorwaarden zijn het overleggen van een bankgarantie van 50.000 gulden en een waardige sportaccommodatie. Helmond wordt ingedeeld in de 1e klasse B en de eerste wedstrijd is: HVV Helmond-Rheden.
Vooral op het vertrouwde sportpark is de club erg sterk en haal daar ook de meeste punten. De latere kampioen Hermes DVS bijvoorbeeld werd met een 2-1 nederlaag naar Schiedam gestuurd. Helmond sluit het eerste prof-seizoen 1955/1956 af met een mooie vierde plaats. Topscorer dat seizoen is Frans Overzier met dertien doelpunten. Overzier was een technisch begaafde spelverdeler, waar het team op kon bouwen. Aan de kant van het veld was een piepjonge Willy van der Kuijlen vaak aandachtig toeschouwer. Later zou Helmonds grootste voetballer zeggen: “Ik had in mijn jeugd twee idolen: Alfredo di Stefano van Real Madrid en…Frans Overzier. In de navolgende jaren zakt de Helmond selectie wat weg. zoals in 1956/1957. De Zwart-Gele formatie wordt getraind door de Engelsman Ronnie Dellow. Vier jaar lang vinden we HVV, bijna onwrikbaar, terug rond de tiende plaats en is er een wisseling in de trainersstaf.
Geld voor versterking is er niet en met alleen regionale voetballers weet de club de, langzaam ingezette duikvlucht niet te keren. In het seizoen 1960-1961 wordt de rode lantaarn nog nipt aan Racing Club Heemstede gelaten. Als er vervolgens niets veranderd in het technische beleid van de HVV Helmond dan is het wachten op de Knock-Out en die komt er. In het betaaldvoetbal seizoen 1961/1962 sluit Helmond af met de rode lantaarn. De allerlaatste wedstrijd is uit in Koog aan de Zaan bij KFC.
Er waren ooit twee betaaldvoetbal verenigingen in Helmond.
Terug naar 1916, toen werd er een 2e voetbalclub in Helmond opgericht met de naam Helmondia. Later werd deze naam, bij de start van het betaald voetbal veranderd in Helmondia ’55 . Een fusie in 1962 met deze plaatsgenoot ketst af. Bij de ledentelling is Helmondia ‘55 bijna unaniem vóór maar bij HVV Helmond staken de stemmen en de fusie wordt afgeblazen. Direct gevolg is dat Helmond na 1962 uit het profvoetbal verdwijnt en in de 1e klasse van het amateurvoetbal belandt. Tot op de dag van vandaag zit HVV Helmond op het prachtige Houtsdonk waar veel herinneringen liggen. Helmondia’55 is sinds 1967 van naam veranderd in Helmond Sport.
Icoon Willy van der Kuijlen: Een bovenmeester in kappen en draaien
International Willy van der Kuijlen begon in zijn jeugd met voetballen bij HVV Helmond, de plaats waar hij ook geboren is op 6 december 1946. In 1955 werd Willy als pupil ingeschreven bij de plaatselijke vereniging. In 1964 vertrok de toen 18-jarige naar PSV. Zijn spelintelligentie en onweerstaanbare traptechniek in beide benen bezorgden PSV in de late jaren zeventig de status van een internationale topclub. Met Van der Kuijlen als onverwoestbare ziel en boegbeeld was hij een vedette in het veld en antiheld daarbuiten. De geboren Helmonder speelde maar liefst zeventien jaar in Eindhoven en kwam in ruim 500 competitieduels tot 308 doelpunten en is daarmee topscorer aller tijden van de Eredivisie. Willy speelt 22 wedstrijden voor Oranje en scoort zeven maal.
Zijn traptechniek werd meer dan ooit het grootste wapen. Cruijff en Van Hanegem vertelden later dat ze nooit in hun leven een speler hadden gezien die een bal met links en rechts zo goed kon raken. Hij bezat bovendien een zelden geëvenaarde korte kapbeweging, ook uit de loop. Probeerde de tegenstander een doelpoging met rechts te blokkeren, dan legde hij de bal voor zijn linker. Hij is een meester in het kappen en draaien waarmee hij zijn tegenstander het bos instuurde. Vanwege zijn jarenlange trouwe dienst voor de club kreeg Willy de bijnaam ‘Mister PSV’. Een andere bijnaam van hem is ‘Skiete Willy’. Van der Kuijlen leed de laatste jaren van zijn leven aan de ziekte van Alzheimer. Hij overleed in 2021 op 74-jarige leeftijd in zijn geboortedorp Helmond. Een filmisch portret van Willy v/d Kuijlen geeft een goed overzicht van zijn voetbalkwaliteiten.
Amateurkampioen 1965
Op 9 mei 1965 werd voetbalclub HVV Helmond kampioen in de eerste klasse, toen het hoogste amateurniveau. In Schijndel werd voor de ogen van tienduizend toeschouwers TOP met 1-0 verslagen. Na het doelpunt namen duizenden Helmonders bezit van het veld. Terug in Helmond werden de spelers als ware helden onthaald. De mensen stonden rijen dik om een glimp van de kampioenen op te vangen. Beelden van de wedstrijd en het feest in Helmond zijn gemaakt door EDTV.
